ขอบคุณรูปภาพจาก APKpure.com
🌼 การทาบกิ่ง
(Approach
Grafting)
การทาบกิ่ง
เป็นวิธีการขยายพันธุ์ที่ให้ได้ต้นพันธุ์ที่ให้ได้ต้นพันธุ์ดีซึ่งมีลักษณะทางสายพันธุ์เหมือนต้นแม่วิธีหนึ่ง
โดยกิ่งพันธุ์ดีจะทำหน้าที่เป็นลำต้นของต้นพืชใหม่
ส่วนต้นตอที่นำมาทาบติดกับกิ่งของต้นพันธุ์ดีจะทำหน้าที่เป็นระบบราก
เพื่อหาอาหารให้กับต้นพันธุ์ดี
วิธีการทาบกิ่ง
แบ่งออกเป็น ๒ แบบ คือ
1. การทาบกิ่งแบบประกับ
(Approach
grafting)
การทาบกิ่งแบบนี้ทั้งต้นตอและกิ่งพันธุ์ดีต่างก็ยังมีรากและยอดอยู่ทั้งคู่
มักใช้ในการทาบกิ่งไม้ผลที่รอยแผลประสานกัน ช้า เช่น การทาบกิ่งมะขาม เป็นต้น
สำหรับวิธีการทาบมี ๓ วิธีดังนี้
1.1 วิธีทาบกิ่งแบบฝานบวบ
(Spliced approach grafting)
1. เลือกต้นตอและกิ่งพันธุ์ดี
ให้บริเวณที่จะทาบมีขนาดพอ ๆ กันและมีลักษณะเรียบตรง
2. เฉือนกิ่งพันธุ์ดีเข้าไปในเนื้อไม้เล็กน้อย
รอยแผลยาวประมาณ ๑-๒ นิ้ว ลักษณะแผลรอยเฉือนคล้ายรูปโล่
3. เตือนต้นตอในทำนองเดียวกัน
และให้มีความยาวเท่ากับแผลบนกิ่งพันธุ์ดี
4. มัดต้นตอและยอดพันธุ์ดีเข้าด้วยกันโดยจัดแนวเยื่อเจริญให้สัมผัสกันมากที่สุด
5. พันรอบรอยด้วยพลาสติกให้แน่น
1.2 วิธีการทาบกิ่งแบบเข้าลิ้น (Tongued approach grafting)
เป็นวิธีที่คล้ายวิธีแรก แต่ต่างกันตรงที่รอยแผลของต้นตอและกิ่งพันธุ์ดีจะทำเป็นลิ้น
เพื่อให้สามารถสอดเข้าหากันได้
1.
เลือกต้นตอและกิ่งพันธุ์ดี ให้บริเวณที่จะทาบมีขนาดพอ ๆ กัน
2.
เฉือนต้นตอให้มีแผลเป็นรูปโล่ยาวประมาณ 1-2 นิ้ว
พยายามเฉือนให้เรียบอย่าให้เป็นคลื่น
3.
จาก 1/3 ของปลายรอยแผลที่เฉือนนี้ เฉือนให้เป็นลิ้นลงมาเสมอกับโคนรอยแผลด้านล่าง
4.
เฉือนกิ่งพันธุ์ดีในลักษณะเดียวกัน
แต่ให้ลิ้นที่เฉือนกลับลงในลักษณะตรงกันกับลิ้นของต้นตอ
5.
สวมลิ้นของต้นตอและกิ่งพันธุ์ดีเข้าด้วยกัน โดยจัดให้แนวเยื่อเจริญสัมผัสกัน
6.
พันรอบรอยแผลด้วยพลาสติกให้แน่น
1.3 วิธีทาบกิ่งแบบพาดร่อง (Inlay approach grafting)
การทาบกิ่งวิธีนี้มักใช้เพื่อการเปลี่ยนยอด
หรือการเสริมรากให้ต้นไม้ที่มีระบบรากไม่แข็งแรง หรือระบบรากถูกทำลาย
วิธีทางกิ่งปฏิบัติได้ดังนี้
1. กรีดเปลือกต้นตอตรงบริเวณที่จะทำการทาบ
ให้มีความยาวประมาณ 2-3 นิ้ว โดยกรีดเป็นสองรอยให้ขนานกัน
และให้รอยกรีห่างกันเท่ากับเส้นผ่าศูนย์กลางของกิ่งพันธุ์ดี
2. กรีดเปลือกตามขวางตรงหัวและท้ายรอยกรีดที่ขนานกัน
แล้วแกะเอาเปลือกออก
3. เฉือนกิ่งพันธุ์ดีให้เข้าไปในเนื้อไม้เป็นรูปโล่
และให้ยาวเท่ากับความยาวของแผลที่เตรียมบนต้นตอ
4. ทาบกิ่งพันธุ์ดีตรงบริเวณที่เฉือนนั้นให้เข้าในแผลบนต้นตอ
5. ใช้ตะปูเข็มขนาดเล็กตอกกิ่งพันธุ์ดีติดกับต้นตอ
แล้วพันด้วยพลาสติกให้แน่น
6. เมื่อกิ่งพันธุ์ดีและต้นตอติดกันดีแล้ว
จึงทำการตัดต้นตอเหนือรอยต่อและตัดกิ่งพันธุ์ดีใต้รอยต่อกรณีต้องการเปลี่ยนเป็นยอดพันธุ์ดี
2. การทาบกิ่งแบบเสียบ
(Modified
approach grafting)
เป็นวิธีทาบกิ่งที่แปลงมาจากวิธีการทาบกิ่งแบบประกับ
โดยจะทำการตัดยอดต้นตอออกให้เหลือสั้นประมาณ 3-5 นิ้ว เพื่อลดการคายน้ำ
2.1 การทาบกิ่งแบบฝานบวบแปลง (Modified spliced approach grafting)
เป็นวิธีที่นิยมใช้กันมากเพราะสามารถทำได้รวดเร็ว
และใช้กับพืชได้ทั่ว ๆ ไป พืชที่นิยมใช้วิธีทาบแบบนี้ ได้แก่ มะม่วง มะขาม ขนุน
ทุเรียน เป็นต้น โดยมีวิธีปฏิบัติดังนี้
1. นำต้นตอขึ้นไปทาบโดยกะดูบริเวณที่จะทำแผลทั้งต้นตอและกิ่งพันธุ์ดี
2. เฉือนกิ่งพันธุ์ดีเป็นรูปโล่เข้าเนื้อไม้เล็กน้อย
และให้แผลยาวประมาณ 1.5-2 นิ้ว
3.
เฉือนต้นตอเฉียงขึ้นเป็นปากฉลามให้แผลยาวเท่ากับแผลที่เตรียมบนกิ่งพันธุ์ดี
4. นำต้นตอประกบกับกิ่งพันธุ์ดี
โดยให้แนวเยื่อเจริญทับกันด้านในด้านหนึ่งหรือทั้งสองด้าน
5. พันรอบรอยแผลด้วยพลาสติกให้แน่นและมัดต้นตอเข้ากับกิ่งพันธุ์ดี
วิธีการตัดกิ่งทาบ
ให้ตัดกิ่งพันธุ์ดีตรงระดับก้นกระเปาะหรือตุ้มทาบ
เพื่อสะดวกในการย้ายชำและช่วยทำให้รอยต่อของแผลไม่หักหรือฉีกเนื่องจากน้ำหนักของส่วนยอดพันธุ์ดี
เพราะส่วนโคนกิ่งพันธุ์ดีที่ยาวเลยรอยแผลจะช่วยพยุงน้ำหนักของส่วนปลายยอดพันธุ์ดีเอง
การชำกิ่งทาบ
เมื่อตัดกิ่งทาบจากต้นพันธุ์ดี
ให้นำมาแกะเอาถุงพลาสติกออก แล้วชำลงในถุงพลาสติกสีดำขนาด 8x10 นิ้ว หรือกระถางดินเผาขนาดเส้นผ่าศูนย์กลาง 8 นิ้ว
ที่บรรจุด้วยขุยมะพร้าวล้วน ๆ หรือดินผสม ปักหลักและผูกเชือกกิ่งทาบให้แน่น นำเข้าพักไว้ในโรงเรือนที่ร่ม
รดน้ำให้ชุ่ม ทิ้งไว้ประมาณ 15-20 วันหรือจนกิ่งพันธุ์ดีเริ่มแตกใบใหม่
จึงนำไปปลูกหรือจำหน่ายได้ สำหรับการชำกิ่งพันธุ์ดีที่ทิ้งใบง่าย เช่น ขนุน
กระท้อน ควรพักไว้ในโรงเรือนที่มีความชื้นสูง เช่น กระโจม พลาสติก
หรือโรงเรือนระบบพ่นหมอก จะช่วยลดปัญหาการทิ้งใบของพืชนั้นลงได้